Şikayətlərin yazılması və təqdim edilməsi üçün elektron müraciət

Tez-tez verilən suallar

Şikayət nədir?

Şikayət – vətəndaşın hüquq və azadlıqlarının pozulduğu, qanunsuz qərar və ya hərəkətlərin baş verdiyi hallarda aidiyyəti dövlət orqanına, məhkəməyə və ya vəzifəli şəxsə ünvanlanan rəsmi müraciətdir. Şikayət, vətəndaşın hüquqlarının bərpa olunması və ədalətin təmin edilməsi üçün əsas vasitələrdən biridir.

Şikayət necə yazılır?

Şikayət yazılarkən onun qanunvericiliyin tələblərinə uyğun, aydın və əsaslandırılmış formada tərtib olunması vacibdir. İlk növbədə müraciət edilən dövlət orqanının və ya vəzifəli şəxsin adı göstərilməlidir. Daha sonra şikayətçi öz şəxsi məlumatlarını – soyad, ad, ata adı, ünvan və əlaqə vasitələrini tam şəkildə qeyd etməlidir. Şikayətin məğzi – yəni hüququn hansı formada pozulduğu, hansı hadisə və ya qərardan narazılıq yarandığı konkret, dəqiq və ardıcıl şəkildə izah olunmalıdır. Bununla yanaşı, irəli sürülən tələb hüquqi əsaslarla əsaslandırılmalı və zərurət olduqda faktları sübut edən sənədlər, izahatlar və ya digər materiallar əlavə edilməlidir.

Şikayət rəsmi üslubda, lakonik, eyni zamanda aydın və dəqiq mətnlə tərtib edilməlidir. Bu, müraciətin daha operativ şəkildə araşdırılmasına, hüquqların bərpasına və ədalətli qərarın qəbuluna zəmin yaradır.

Şikayət kimə təqdim olunur?

Şikayət hadisənin xarakterindən və pozuntunun mahiyyətindən asılı olaraq müxtəlif qurumlara, məhkəmələrə və şəxslərə ünvanlana bilər. Dövlət orqanlarının, bələdiyyələrin və ya vəzifəli şəxslərin qanunsuz qərar və hərəkətlərinə qarşı şikayətlər yuxarı instansiya orqanlarına, Ombudsman aparatına, prokurorluq orqanlarına və zərurət olduqda məhkəmələrə təqdim edilə bilər. Əmək münasibətləri ilə bağlı şikayətlər Əmək Müfəttişliyi Xidmətinə, istehlakçı hüquqlarının pozulması ilə bağlı müraciətlər İqtisadiyyat Nazirliyi yanında Antiinhisar və İstehlak Bazarına Nəzarət Dövlət Xidmətinə, maliyyə və bank məsələləri üzrə şikayətlər isə aidiyyəti banklara, Maliyyə Bazarlarına Nəzarət Palatasına və digər səlahiyyətli qurumlara yönəldilə bilər.

Eyni zamanda, vətəndaşların gündəlik həyatda rastlaşdığı problemlərlə bağlı şikayətlər xidmət və ticarət müəssisələrinə, iş yerlərinə, təhsil müəssisələrinə, bələdiyyələrə və digər təşkilatlara ünvanlana bilər. Yəni şikayətin hara təqdim olunması, yaranmış problemin mahiyyətindən asılıdır. Əsas odur ki, müraciət ünvan seçimi düzgün aparılsın ki, şikayət effektiv şəkildə araşdırılsın və vətəndaşın hüquqları operativ bərpa olunsun.

Şikayət ərizəsi nümunəsi varmı?

Bəli, şikayət ərizəsinin nümunələri mövcuddur, lakin hər bir işin özünəməxsus halları olduğu üçün hazır nümunədən istifadə etmək bəzən hüquqi nəticəni zəiflədə bilər. Ən əsası, şikayətin ünvanlandığı orqan, hadisənin məğzi, tələb olunan hüquqlar və təqdim ediləcək sübutlar hər bir iş üzrə fərqlidir. Buna görə də nümunə yalnız ümumi struktur barədə təsəvvür yarada bilər, lakin konkret iş üzrə ərizə (şikayət) mütləq peşəkar yanaşma ilə, qanunvericiliyin tələblərinə uyğun hazırlanmalıdır.

e-erize.az platforması məhz bu məqsədlə vətəndaşlara fərdi yanaşma təqdim edir. Burada hər bir şikayət ərizəsi ümumi nümunəyə əsaslansa da, konkret işin halları nəzərə alınmaqla hüquqi cəhətdən dəqiq və əsaslı formada tərtib olunur.

Şikayət nəticəsində hansı qərarlar qəbul edilə bilər?

Şikayət aidiyyəti qurum tərəfindən araşdırıldıqdan sonra müxtəlif nəticələr mümkündür. İlk növbədə, müraciət edilən qərarın, hərəkətin və ya hərəkətsizliyin qanunsuz olduğu müəyyən edilərsə, həmin aktın ləğv edilməsi və ya dəyişdirilməsi təmin oluna bilər. Eyni zamanda, pozulmuş hüquqların bərpası məqsədilə vətəndaşın tələbinin yerinə yetirilməsi, əvvəlki vəziyyətin bərpa edilməsi və ya yeni qərarın qəbul olunması barədə göstəriş verilə bilər.

Araşdırma nəticəsində hüquq pozuntusuna yol verən vəzifəli şəxslər barəsində inzibati, intizam və ya digər qanunla nəzərdə tutulmuş tədbirlər tətbiq edilə bilər. Əgər şikayət əsassız hesab edilərsə, müraciət rədd olunur və bu barədə ərizəçiyə (şikayətçiyə) əsaslandırılmış cavab təqdim edilir.

Beləliklə, şikayətin nəticəsi konkret işin hallarından və təqdim edilən sübutların möhkəmliyindən asılıdır. Qanuni və əsaslı tərtib olunmuş şikayət vətəndaşın hüquqlarının bərpasına, ədalətin təmin edilməsinə və məsul şəxslərin qanun qarşısında cavab verməsinə imkan yaradır.

e-erize.az vasitəsilə təqdim edilən şikayətlər necə işlənir?

e-erize.az platforması üzərindən daxil olan bütün şikayətlər ilkin olaraq sistemdə qeydə alınır və hüquqşünaslar tərəfindən təhlil olunur. Müraciətçi ilə operativ əlaqə yaradılaraq hadisənin mahiyyəti və təqdim edilən məlumatlar dəqiqləşdirilir. Zərurət yarandıqda əlavə sənədlər və izahatlar tələb olunur.

Şikayətin məzmunu qanunvericiliyin tələblərinə uyğun şəkildə işlənir, hüquqi əsaslar müəyyən edilir və arqumentlər möhkəmləndirilir. Daha sonra şikayət rəsmi formada hazırlanaraq yekun variantı müraciətçiyə təsdiq üçün təqdim edilir. Nəticə etibarilə sənəd aidiyyəti dövlət orqanına və ya müvafiq instansiyaya təqdim olunmağa tam hazır vəziyyətə gətirilir.

Bu proses müraciətlərin operativ, əsaslı və peşəkar səviyyədə icrasını təmin edir, vətəndaşların hüquqlarının bərpasına və ədalətli qərarların qəbuluna xidmət edir.

Şikayət üzrə müraciət müddəti nə qədərdir?

Şikayətlərin verilməsi üçün qanunvericilikdə konkret müddətlər nəzərdə tutulmuşdur və bu müddətlər müraciətin xarakterindən asılı olaraq dəyişir. İnzibati orqanların qərar, hərəkət və ya hərəkətsizliyindən narazılıq olduqda, şikayət adətən 30 gün müddətində təqdim edilməlidir. Əmək münasibətlərinə, istehlakçı hüquqlarına və ya digər sahələrə dair şikayətlərin müddəti isə müvafiq qanunvericilik aktlarında ayrıca tənzimlənir.

Məhkəməyə verilən şikayətlərdə prosessual müddətlər Mülki Prosessual Məcəllə, İnzibati Prosessual Məcəllə və digər normativ hüquqi aktlarla müəyyən edilir. Məsələn, inzibati məhkəməyə şikayət, adətən, 30 gün müddətində verilməlidir. Cinayət və ya inzibati xətalar üzrə şikayətlərin müddəti isə ayrıca qanunvericiliklə müəyyən edilir.

Əlavə olaraq, bəzi hallarda qanun müddətin bərpasına da imkan verir. Əgər vətəndaş üzrlü səbəblərdən şikayət müddətini ötürübsə (məsələn, xəstəlik, məlumatın gec əldə edilməsi və s.), məhkəməyə və ya aidiyyəti quruma müddətin bərpası barədə müraciət edə bilər.

Bu səbəbdən, şikayətin təsirli və operativ nəticə verməsi üçün müraciət vaxtının düzgün hesablanması və qanunvericilikdə nəzərdə tutulmuş müddətlərə riayət olunması son dərəcə vacibdir.

Hər bir vətəndaşın dövlət qurumlarına müraciət imkanları sadə, sürətli və əlçatan olmalıdır. Elektron platformaların yaradılması bu istiqamətdə mühüm addımdır.

- İlham Əliyev, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti